Bilişim Teknolojileri (IT) Alanında Kariyer Yapmak İsteyenlere Tavsiyeler

IT alanında çalışmak istiyorsunuz, bu konuda çok ilgilisiniz. Ama nereden başlayacağınızı bilmiyorsunuz. Bu konuda doğru adımlar atmak için bilmeniz gereken temel bilgiler nelerdir? Bu yazıda bu sorulara cevap bulmaya çalışacağız.

Yeni Dijital Dünya ve Yeni Şanslar

IT alanında, özellikle bulut teknolojileri ve diğer çağ atlatıcı sayılabilecek teknolojik gelişmeler (virtualization, yapay zekâ, web teknolojileri, vs.), ve tüm dünyada etkin internet kullanıcı sayısının yükselen artışı, internet ulaşımını sağlayan altyapı hizmet ve araçlarının gelişmesi ve tüm bunların son kullanıcının hayatına direkt olarak girmesi ile bu alanda sunulan hizmet yelpazesi de gittikçe artıyor. Günden güne artan bu ihtiyaç aynı zamanda bu ihtiyacı karşılayacak iş gücü ihtiyacını da beraberinde getiriyor.

Hali hazırda sunulan klasik eğitim sisteminin (bachelor, master) bu ihtiyacı karşılayacak sayıda uzmanları yetiştirmesi zor olmakla beraber, son dönemde internet üzerinden bu tip eğitimlerin verilmesi ile bu alanda boşluklar doldurulmaya çalışılıyor. Fakat görünen o ki kısa ve orta vadede yetişmiş insan sayısının ihtiyaç duyulan uzman sayısını karşılayabileceği mümkün gözükmüyor. 2020 ve ötesi için yapılan tahminlerde firmaların yazılımcı açıklarını bilgisayar veya yazılım konusunda üniversite eğitimi almamış kişilerden karşılayabileceği ifade ediliyor (1).

Örneğin önümüzdeki birkaç yıl için Almanya’nın IT sektöründeki açığı tahmini kırk bin civarındadır. İsviçre bakımından ise 2026 yılı için tahmin edilen rakam kırk bin olarak gözükmektedir (2). Kanaatimce, İsviçre’nin teknoloji firmalarına uygun teknolojik ve finansal bir ortam hazırlaması ve ülkede yatırımcıların çokluğu, aynı zamanda ülkenin dijital transformasyon konusundaki kararlılığı ve stratejik planları ve uygulamaları bu tahminin bu seviyede gerçekleşmesinde etkili olmaktadır. Yine İsviçre özelinde “baby boomer” dönemi neslinin (3) yakın zamanda emekliliğe adım atacak olmaları da alanda ciddi bir tansiyon düşmesine sebebiyet verecek gibi gözüküyor.

Ayrıca son yılların değişik IT mesleklerindeki trendlerine baktığımızda aynı resmi görmemiz mümkün (4).

Bu tabloya 2020’de yaşanan Coronavirus krizini eklediğimizde IT dünyasının diğer tüm alanlara göre daha az etkilendiğini söylemek yanlış olmaz. Her ne kadar is alımları bu dönemde malum finansal durum nedeni ile azalsa bile, halihazırdaki talep arz oranı Corona öncesi ile neredeyse aynı durumda. Fakat 2021’de ise IT sektörünün 2019’daki durumunu yakalayıp geçmesi öngörülüyor.

Peki IT Dünyası’na Nasıl Girebilirim?

İsviçre özelinde, şunu ifade etmekte fayda var. İsviçre piyasası, uzman alımlarında diğer ülkeler gibi (örneğin Amerika) ihtiyacın yüksek olmasına rağmen kalite çıtasını düşürmüş değil (headhunter’lar dahi bu konuda şaşkınlıklarını dile getiriyorlar) ve bu konuda muhafazakâr davranmaya devam ediyor. Yani, iş alımında belirli bir yetkinlik göstermeden ise girmek kolay değil. Özellikle aranan üç nitelik var.

• Dil yeterliliği. Bu konuda yerel dilleri öncelemek doğru bir yol olacaktır. Fakat iyi düzeyde İngilizce bilmek de iş alımında çok etkili olacaktır.
• Yerel ve akredite olmuş bir eğitim. İsviçre’de birçok kurumun İsviçre standartlarında yetkin çalışan aradıklarını yukarıda belirttirmiştik. İsviçre’de herhangi bir yerli kurumdan (üniversite, özel kurslar vs.) eğitim almış olmak önemli bir kriter olarak algılanmalıdır. Zira kendi eğitim sistemleri dışından gelmiş olanlara genel itibari ile yetkin gözü ile bakılmamaktadır. Bu noktada aşağıdaki 3 teklif (özellikle ilk ikisi) sizlere IT kariyeriniz için yardımcı olabilir.

İlk adım olarak üniversitelerin misafir öğrenci programları değerlendirilebilir. Bu konuda özel kurs veren (paralı) İsviçreli kurumlar da var.

Başta Amerika olmak üzere Almanya ve Hollanda gibi ülkelerde IT eğitimi veren online kurslar mevcuttur.

Coursera, Udemy, Udacity gibi online platformlarda istikrarlı bir eğitim almak.

• Tecrübe. İlk iki konu halledildikten sonra mutlaka is görüşmelerinde İsviçre’de alanda kısa da olsa tecrübe göstermek işe girmede etkili olacaktır. Bu konuda «Schnuppertag, Schnupperwoche, Praktikum» gibi süreçlerde dahil edilmelidir. Temel mantık İsviçreli bir firmada iş süreçlerine katıldığını kanıtlayabilmektir. Burada izlenmesi gereken strateji «sisteme ayağını bir yerden basabilmektir».

Bu üç şart gerçekleştirildiğinde iş bulma imkanından bahsedebiliriz. Bunların yanı sıra aşağıdaki yöntemler de kısa yoldan piyasaya girmek için alternatif olarak değerlendirilebilir.

• Powercoders. Bu dernek IT konusunda mültecilere yardımcı olmaktadır. 2018’de kurulan dernek İngilizce seviyesi B1 ve B kimlik sahibi olan, IT’ye yatkın kimseleri 3 aylık bir eğitimden sonra kendi iş çevreleri üzerinden staj imkânı sağlayarak alana girişlerini kolaylaştırmaktadır. Kendi verilerine göre bu şekilde staj kabulü görenlerin 62%’si alanda iş imkânı bulabilmektedir.
• Netzwärk. Bu dernek genel olarak tüm mültecilere iş bulmada danışmanlık yaparak ve yine kendi iş çevrelerini kullanarak, mültecileri iş hayatına kazandırmaya çalışmaktadır.
• IT Bachelor veya Master kabulü. Üniversiteden kabul alındıktan bir süre sonra işyerlerine başvuruda bulunmak. Bu durumda otomatik olarak, işyerlerine dil ve eğitim yeterliliğini gösterilmiş oluyor. Aynı zamanda bu seçenek, daha az bir yüzdelik ile çalışıldığı için firmalara da finansal olarak cazip gelebiliyor.

Peki IT Sektöründe olmak isteyen birinin profili nasıl olmalıdır?

Bu sıkça sorulan bir sorudur. Başta şunu söylemek isteriz; matematik bilgisinin asli unsur olarak bu alanda şart kabul edilmesi doğru değildir.

Fakat, problem çözebilme yeteneğinin var olması en önemli kriterdir. Bununla beraber aşağıdaki sorulara eğer olumlu yanıt verebiliyorsanız, uygun profile sahipsiniz demektir.

• Sorgulama yeteneğine sahip olabilmek (5N)
• Verilen bir sorunu, çözüm adımlarına ayırabilmek ve bunları başkalarına rahatlıkla anlatabilmek (analiz yeteneği)
• Bilgisayar başında uzun süre çalışabilmek. Bu alanda çalışanlardan beklenti günlük en fazla 7 çalışma saatidir, efektif olarak ise 4-5 saatten bahsedebiliriz (odaklanarak çalışma).
• Hedef koyup hedeflerine adım adım ulaşabilmek
• Terminolojiyi anlayacak kadar İngilizce’ ye sahip olabilmek.
• Araştırarak öğrenmeyi alışkanlık haline getirmiş olmak.
• Nasıl öğrenebildiğini öğrenmiş olabilmek.

IT alanında çalışmak isteyen bir kişinin kendi yeteneklerini, var olan meslek dalları dahilinde gözden geçirmesi ve en uygun mesleği seçmesi gerekir. Bu açıdan önce var olan meslek dallarından en önemlileri beraberce bakalım.

• Tester
• Frontend Engineer
• DevOps Engineer
• Security Engineer
• Support
• Data Analyser
• Diğerleri…

Tester

Bu alan, yapılan yazılımların veya sistemlerin doğru çalıştığından emin olmak için yapılan aktiviteleri içerir. Bu kısmı ikiye ayrılmakta fayda var.

İlk alan manuel olarak sistemlerin verilen gereksinimlere göre test edilmesi ve hataların dokümanlaştırılarak ilgili kişilere/takımlara iletilmesidir.

İkinci olarak ise; el ile yani manuel olarak yapılan testlerin belirli kodlar yazarak otomatize edilmesi faaliyetlerini kapsar.

Bu alanda çalışmak isteyenlerin aşağıdaki yeteneklere sahip olması beklenir:

• İletişim kabiliyeti. Tester’lar gereksinimleri ve bunların nasıl gerçekleştirdiğini anlamak için en azından iki ayrı disiplin ile iyi iletişim içinde olmaları beklenir; Requirements Engineering ve Software Engineering.
• Yerli dili iyi bir şekilde kullanma. Tester’lar kendilerine verilen gereksinim kataloğunu okuyup anlamak ve bu gereksinimler üzerinden test senaryoları oluşturmak zorundadırlar. Aynı zamanda yazınsal kabiliyetlerinin iyi olması beklenir zira tespit edilen hataların raporlanması bu çalışmanın ayrılmaz bir parçasıdır.
• Temel programlama kabiliyetlerinin bilinmesi gerekir. Özellikle testlerin otomatize edilmesi noktasında bir takım framework, program, kütüphane ve programlama dillerinin bilinmesi de zaruridir.

Yukarıdakileri ifade ettikten sonra; bu alanın ülke hatta bölge bazlı değerlendirilmesi gerektiğini de belirtmek isterim. Testlerin, Test Engineer’ler tarafından manuel olarak yapılması revaçta olmakla beraber bu alanda domain bilgisine (iş akışları) sahip olması beklenebilir. Örneğin bir vergi programını o alanda tecrübe ve bilgisi olan birinin test etmesi tercih edilir.

Diğer yandan, İsviçre’de her ne kadar testlerin otomatizasyonu çok önemli olarak addedilse de firmaya finansal olarak ek yük getirdiğinden dolayı genelde ikinci hatta üçüncü plana atılmaktadır (konunun yazılımcılar tarafından en az çaba ile halledilmesi beklenir). İsviçre’de Amerika’da olduğu gibi bir pazarın varlığından bahsetmek su anda mümkün değildir, fakat bu yönde bir gelişmenin yavaş yavaş yer bulduğunu da söylemek gerekir.

FrontEnd Engineer

Web teknolojileri çok hızlı bir şekilde başkalaşıp, yenilenmektedir. İnterneti etkin kullanan kullanıcıların sayısı ve onların talepleri firmaları da bu ihtiyaçları karşılamaya zorlamaktadır. Bu açıdan her geçen gün web arayüzleri yenilenmeli veya güncel tutulmalıdır.

Bu alanda çalışan yazılımcılardan beklenen, sistemin, müşteriye hizmet eden arayüzünü modern teknoloji ve disiplinler ile programlamalarıdır. Geçmişe nazaran bu alanda standartlaştırma süreçlerinin güçlü ve her yerde olması, bugün bu alanda programlamayı kolaylaştırmaktadır. Fakat diğer taraftan kullanılan teknolojilerin sayısının büyük ve ihtiyaç duyulan bilgi derinliğinin fazla olması alana ilk girişi zorlaştırmaktadır.

Bu alanda çalışmak isteyenlerden beklenen yetkinlikler şunlardır.

• HTML, CSS ve Javascript konularında yeterlilik.
• Temel networking protokollerini ve bilgisayar bilimleri prensiplerini bilme.
• Reactjs, Angular veya Vuejs gibi framewörklerinden en az birini iyi bilme.
• Backend teknolojileri ve komünikasyon protokollerini bilme.
• UI Dizayn ile ilgili olma.

Basit olarak frontend programcısının yaptığı iş, backend denilen geri plandaki büyük sistemlerden gerekli bilgileri, ilgili standartlar ile tarayıcıya indirerek en interactive şekilde kullanıcıya sunmaktır.

Frontend programcılığı, son yıllara kadar firmalar tarafından ihmal edilen bir disiplindir, ama son dönemde önemli bir disiplin olarak kabul edilmiştir. Son kullanıcıya, firmanın vitrinini sunan bu disiplin gün geçtikçe değer kazanmaktadır. Bu konuda en muhafazakâr firmalar dahi kendi takımlarını oluşturmaktadırlar. Fakat yine de Frontend ürünleri hâlâ birtakım firmalar tarafından throw-away “kulan-at” ürün olarak görülmektedir. Fakat bu ilginin azaldığını söylemek mümkündür.

DevOps Engineering

Son dönemde yazılımların üstünde çalıştığı altyapılar, virtialization teknolojileri ve bulut sistemleri ile eskiye nazaran daha kolay yönetilebilir hale gelmiştir. Geçmişte bu altyapıların yönetimi için adanmış takımlar var iken artık bu sistemlerin, yeni teknolojiler ile otomatize edilebilmeleri ile bu kadar büyük takımlara ihtiyaç duyulmayabiliyor. Ayrıca günümüzde firmaların rakipleri ile yarışabilmeleri için gerekli olan atiklik ve çevikliğin bu tip muhafazakâr denilebilecek altyapı sistemleri ve hantal takımlar ile sağlanması imkansızdır. Bu nedenle yeni bir akım olan DevOps yaklaşımı, günümüzde firmalarda uygulanmaya başlanmıştır. Bu yaklaşımda geliştiriciler (development) ve sistem mühendisleri aynı potada eritilmeye çalışılıyor. Ulaşılmak istenen amaç ise her iki disiplini birbirine yaklaştırıp, yeni çıkan dinamik teknolojiler ile ihtiyaçları daha çabuk ve verimli karşılayabilmektir.

Bu alanda çalışanlardan beklenen yetkinlikler şunlardır.

• İşletim sistemlerini, network yapılarını çok iyi bilme.
• Alanda kullanılan bir takım araç ve sistemlere hâkim olmalarıdır.
• DevOps mühendislerinin işlerini otomatizasyon yolu ile yapmaları gerektiği için programlama yeteneklerinin olması.
• Yeni bulut sistemlerinde (aws, azure, google cloud, vs.) çok iyi bir bilgi altyapısı.
• Yazılımcılar ve diğer altyapı hizmetlerini sunan takımlar ile de çok iyi bir iletişim içinde olması.
• Sorumluluğu altında olan sistemlerde oluşan hatalara müdahale edebilmek için normal saatler dışında da çalışabilme.

DevOps iki ayrı disiplini birleştirdiği için yukarıdaki konularda ciddi bir bilgi ve tecrübeye ihtiyaç duyar.

İsviçre’de bu alan bugün oldukça revaçtadır ve görünen o ki önümüzdeki dönemde bu ihtiyaç daha da artacaktır.

Security Engineer

Gelişen yeni teknolojiler ve bunlar ile birçok sistemin internete açık hale gelmesi beraberinde güvenlik risklerini de getirmektedir. Kullanılan araçların çeşitliliği ve güvenlik açıklarının çok büyük finansal problemlere sebebiyet verebileceği gerçeği, firmaları bu konuda alanında uzman kişilerle çalışmaya zorlamaktadır. Bu çalışma küçük ve orta ölçekli firmalarda danışmanlık hizmeti almak noktasında daha ağır basmaktadır. Fakat daha büyük firmalarda bu konuda özel takımlar ve yönergeler vardır.

Bu alanda çalışanlardan beklenenler:

• Temel bilgisayar bilimleri bilgisi.
• İşletim sistemi ve Bulut yapıları hakkında bilgi ve tecrübe.
• Güvenlik standartlarının bilinmesi.
• Bu alanda belli başlı bazı araç ve programların kullanılabilmesi.

Bu alandaki kişiler direkt olarak CTO ve CIO gibi C-level yöneticilere bağlı olurlar ve raporlarını bu mercilere verirler. İyi bir iletişim (konuşma ve yazma) de önemlidir.

Bu İsviçre’de özellikle sorulan alanlardan biridir. Fakat bir Newbie’nin iş bulması kolay olmayacaktır. Diğer yandan dünya geneli bazı analizlere göre bu konuda taleplerin önümüzdeki 5 yılda artacağı öngörülmektedir.

Support

IT sistemleri verdikleri hizmetlere göre 7/24 aktif olmak durumundadırlar. Son kullanıcı çalışması esnasında oluşan problemlerin firmayı temsil eden yetkin kişiler tarafından çözülmesi gerekir, ya da çözüm için ilgili yerlere iletilmesi beklenir.

Müşteri destek birimi, IT meslekleri içerisinde en az IT bilgisi gerektiren alandır. Bu alanda çalışmak isteyenlerden beklentiler:

• Sorumlu olduğu yazılım hakkında eğitim almak.
• İsviçre yerel dillerini bilmek. (Her üç dili ve bunun yanında İngilizce’yi de bilmek iş alimini kolaylaştırabilir, fakat bu durum firmanın gereksinimine göre belirlenir.)
• Normal saatler dışında da çalışabilme.

Bu iş alanında çoğunluk her ne kadar dışarıdan danışmanlık hizmeti alsa da kimi firmalar kendi destek organizasyonlarını kurmak gereği duymaktadır. Daha çok bu alanda İsviçre’li büyük firmaların gereksinimleri oluyor.

Data Scientist

Bu alan, en basit anlatımı ile firma sistemlerinde var olan bilginin yorumlanması işiyle uğraşır. Bu mesleği icra edenler, şirketin amacını karşılamak için verilerin toplanmasından, temizlenmesinden ve işlenmesinden sorumludur. İfa edilecek görevler, sektöre göre değişir. Ortaya konulacak analizler için güçlü bir veri temeli oluşturmak amaçtır.

Bu alanda şimdiye kadar doktora veya master eğitimli olan kişiler daha çok tercih ediliyor(du). Fakat son yıllarda alanda hazır araçların geliştirilmesi ile artık bu analizleri konuda bilgisi olan herkes yapabiliyor.

Bu alanda çalışanlardan beklentiler söyle sıralanabilir:

• Machine Learning ve böyle bir sistemin firma ihtiyacına göre nasıl oluşturulacağı.
• Yazılım mühendisliği alanında yetkinlik.
• Veri temizliğinin önemi.
• Data Modelleri oluşturma ve bunları doğrulama.

Bu alanda genelde beklenti ve realitenin aynı olmadığı da ileri sürülmektedir (5). Beklenti Data Scientist’in firma verileri üzerinden model oluşturması ve firmanın is verimini artıracak sonuçlar üretebilmesi iken, genelde bu alanda çalışanlar data temizliği ile uğraşmaktadırlar.

İnternette sunulan eğitim programları iş imkânı sunar mı?

Bu da en çok karşılaşılan sorulardan biridir. Kısaca ifade edelim: Bu beklenti çok fazla! Özellikle de İsviçre piyasasında böyle bir beklenti içinde olmak doğru değildir.

Yukarıda belirli meslekleri listeledik ve bu mesleklerde çalışmak isteyenlerin hangi bilgi ve tecrübeye sahip olmaları gerektiği de kısaca anlatılmaya çalışıldı. Bu bağlamda, bilgisayar bilimleri alt yapısının yukarıda saydığımız tüm mesleklerde bir şart olduğu gayet açıktır. Ayrıca listelenen mesleklerin çoğunda programlama bilgisinin ön şart olduğu da görülebilir. Bununla beraber iletişim kabiliyeti de var olması gereken ve öne çıkan diğer bir şarttır.

Bu bilgi ışığında, online programlar yolu ile eğitim almak isteyen ilgililer online programların içeriklerini çok iyi değerlendirmeleri gerekmektedir. Bu tip programların iddia ettikleri neticeleri aynı ile olabilme imkanını kendi bulunduğunuz ülke ve zaman için doğru olup olmadığı detaylıca araştırılmalıdır. Online programların katılımcı bilgi seviyesini belirli bir seviyeye getireceği doğrudur, ama iş bulma noktasında ne derece bir yetkinlik kazandıracağı asıl sorudur.

Bu perspektiften bakıldığında, beklentileri biraz daha düşürülüp, bu programlar IT’ye bir giriş olarak da değerlendirilmelidir.

Uygun meslek seçimi yapıldıktan sonra dikkatlice olumlu ve olumsuz yönleri değerlendirilen online programlar seçilmelidir. Online programların verimliliği katılımcılar ile ne kadar interaktif oldukları ile alakalıdır. Kısa süreye sığdırılan bu eğitimlerin aşağıdaki interaktif ögelere haiz olması beklenir:

• Ders esnasında soru sorabilme.
• Ders sonrasında da anlaşılmayan konularda yardım alabilme.
• Düzenli ödev verilmesi.
• Ödev tesliminden sonra uzmanlar tarafından ödev değerlendirilmesi.
• Quiz veya testlerin düzenli yapılması.
• Bitirme/final projelerinin var olması.
• Mentörlük sistemin var olması.

Yukarıdaki kriterlere göre seçilen programdan sonra zaman ve para yatırma planlanabilir. Unutulmaması gereken bir konu; hangi meslek türü olursa olsun (çalışma yoğunluğuna bağlı olarak) eğitim sürecinin en az bir yıl süreceği kabul edilmelidir (Burada tek istisna kısa sürede bulunacak staj imkanları olacaktır).

Sonuç Olarak

IT alanındaki boşluk bir yandan artarken, diğer yandan ihtiyaç duyulan uzman açığı da artmaktadır. Online olarak sunulan programlar her ne kadar bir müfredat dahilinde alanın konularını aktarsa da pratik manada eksik kalabilir. Kariyer yolunu IT mesleklerinden biri olarak seçen kişilerin bir seneyi aşkın bir zaman yatırımını göze alması gerekir.

Tüm bunları ifade ettikten sonra bu alanda çalışmak isteyen ilgililere en önemli tavsiyemiz önlerine koydukları plana sadık kalmaları ve istikrar ile motivasyon kaybı yaşamadan sonuca doğru ilerlemelidir.

hicoders, (info@hicoders.ch / https://hicoders.ch)

Referanslar

1)Software Developer Trends of 2020 and Beyond, https://medium.com/better-programming/software-developer-trends-of-2020-and-beyond-d1b955bc46b8 (accessed 05.08.2020)

2)McKinsey prognostiziert massiv mehr Jobs im Schweizer “Techbereich”, https://www.inside-it.ch/de/post/mckinsey-prognostiziert-massiv-mehr-jobs-im-schweizer-techbereich-20181009 (accessed 06.08.2020)

3) Baby Boomer,  https://de.wikipedia.org/wiki/Baby-Boomer (accessed 07.08.2020)

4)20 Predictions about Software Development trends in 2020 , https://towardsdatascience.com/20-predictions-about-software-development-trends-in-2020-afb8b110d9a0   (accessed 09.08.2020)

5)Why are the career expectations vs. the reality of being data scientists? https://www.quora.com/Why-are-the-career-expectations-vs-the-reality-of-being-data-scientists, (accessed 10.08.2020).